"КАЖДЫЙ ПО-СВОЕМУ С УМА СХОДИТ"- бөөндөнө өө....

... Хэд хэдэн зүйлүүдийг товчлон нэгмөсөн уртхан шиг бичлэг бичнэ ээ...

....Өнөөдөр нөгөөх ТВ энээ тэрээгээр зарлаад тунхаглаад байгаа тэмцэл хувьсгал ч гэсэн үү 4-р сарын 5-ны өдөр. Одоо энэ бичлэгээ бичиж эхлэхтэй тэрхүү тэмцэл хөдөлгөөн хувьсгалын эхлэл болох 11 цаг таарч байна. Бас л хэдэн хүн нийлээд хэдэн Монголчууд сэтгэлийн хөдөлгөөндөө автаад болон миний хэлдгээр каждый по-своему с ума сходит болох бололтой... Дэмжих зүйл байгаа авмэт боловч яг яах гээд тэмцээд хөдлөөд байгааг бүрэн ойлгоогүй л байна. УИХ-ыг тараах юм болов уу гэхээр бас биш юм, Засгийн газрыг гэхээр бас биш юм... Эсвэл өгсөн амлалтуудаа биелүүл гэх гээд байгаа юм болов уу... эсвэл багш нарын цалинг 2 дахин нэм гээд байгаа юм болов уу гээд зөндөөн учир шалтгаан гэх зүйлүүд байгаа юм шиг боловч яг яах гээд жагсаад байгаагаа бүр хувьсгал тэмцэл гээд сүржин нэрлээд байгаа учрыг бүрэн ойлгоогүй л байна...

За тэр ч яахав... Өмнө нь бичнэ гэж бодож байсан зүйлүүдийнхээ тухай....

...Ирээд Улаанбаатар бөөгнөрчихөж, Улаанбаатарт бөөгнөрчихөж гэж бичсэн дээ... Ялангуяа тэр машинууд.. Аймаар, хөлтэй болгон машинтай болсон бололтой. Машин машинаараа бие биенээсээ доор орохгүй гээд маягтай маяггүй явдаг явдаггүй жийп хөнгөн тэрэгнүүд том том унаанууд энд тэндгүй. Монголчуудын амьдрал дорой гээд л олон улсад ""магтан дуулуулсаар" ирсэн биднийг Улаанбаатарт буй машины байдлаас нь дүгнэвэл бүүр эсрэг дүгнэлт өгч мэдэхээр юм билээ... Ядаж байхад нөгөөх бөөгнөрсөн олон машин тэрэгнүүдэд авто замын (Улаанбаатарын) өнөөгийн нөхцөл байдал үнэхээр ядаргаа болох юм. Дээр нь замын хөдөлгөөнийг "ёсчлон биелүүлж" байгаа манай "ухамсарт" жолооч, явган зорчигдын хөдөлгөөн "дэм дэмжлэг" болох юм билээ... Хотын төвд бол минийхээр явган явсан нь хамаагүй хурдан мэт санагдсан...

За тэгээд... такси... хувийн болон хувьсгалын такси... 1 км нь 500 гэсэн "албан ёсны" бололтой тоо байдаг юм байна. Такси үйлчилгээнд "тоолуур" байх нь жолооч, үйлчлүүлэгч, улмаар нөгөө компани, цаана нь улс орондоо тушаах татвар гэх мэтэд нөлөөлөх ёстой гэж би бодном. Гэтэл тоолууртай такси алга шахам. Тэгээд ч байгаа хэд нь тоолуураараа явдаг нь эргэлзээтэй. Хүн болгон амьдралынхаа төлөө зүтгэж хэдэн төгрөг хийх гэж байгааг ойлгож байна. Гэхдээ шударгаар хийвэл... тийм үү.. Нэг таксинд суугаад 800 төгрөг өгч хүргүүлсэн газар өөр нэг такси 1500н төгрөг нэхэж байвал яахав... Учрыг нь асуувал тухайн машины дугуйны том жижигээс хамаардаг гэж авдаг байгаа... Тэнэг хүн хуурч байгаа мэт инээдтэй тайлбар байгаа биз... Ер нь бол миний ойлгосноор хүн болгон амандаа орсон тоогоо хэлдэг болсон юм шиг байна лээ...

Одоо гар утасны тухай... Ирээд хамгийн ойлгоогүй зүйлийн нэг нь гар утасны дугаар... Гар утас хэрэгтэй гээд дүүгээсээ нэгэн дугаарыг авч энд тэнд бага сага залгаж ирснээ дуулгах гэсэн хэхэ авдаг хүн алга аа... Яахав мартчихсан байж болох юм гээд хүн амьтнаар дамжуулан байж зарим нэгэн хүмүүстэй холбогдлоо. Тэгсэн гар утасны дугаар минь "цуглуулгын" дугаар байж л дээ... хэрвээ би 9911 гэсэн дугаартай байсан бол тэр тухай зоволтгүй байж... аа тийм бас азын дугаартай бол... утас бол хүний энгийн нэг хэрэглэгээ баймаар... гэтэл сүржин монголчууд с ума сходит болоод тэнэгтдэг байгаа... 9911-тэй дугаарыг авахын тулд 1 сая 500н төгрөг бүүр аз мазын гэвэл заримд нь 2 сая төгрөг түүнээс дээш ч зарцуулж мэдэх юм байна. Зөвхөн дугаар авсан тэрхүү мөнгөөр хамгийн сүүлийн үеийн өндөр хүчин чадлын зөөврийн компьютер авч болно гээд харьцуулаад үз дээ... Баян тансаг нь дэндээд мөнгөө үрэх зүйл нь багадаад тэгж зарцуулж байгаа биш үү? Нөгөө талаасаа энэ нь авилга, хүнд сурталтай холбоотой эд... Ажлын болон бусад утаснууд авагддаггүй хүмүүс харьцаж холбогдож чаддаггүйн нэгэн тод илрэл шүү дээ... Энгийн утсаар ярьж холбогдоод байдаг бол энэ байдал үүсэхгүй ч юм бил үү?!


... За одоо зарим байгууллагууд, дэлгүүрийн үйлчилгээний тухайд... Гомдол мөн санал гэхэд ч хаашаа юм.... Охиндоо үнэмлэх авах гээд хэрхэн хөөцөлдсөн тухайгаа бичнэ ээ... Энэ сард улс орон даяар бичиг баримт цэгцлэх нэг сарын аян зарласан, мөн алдарт 70н мянга тараагдах аян давхцаад хөл хөдөлгөөн ихтэй байдаг байгаа... Хороо хорин дээрээ материалаа бүрдүүлж өгөөд утасдахыг нь хүлээгээд 2 долоо хоногийн дараа утасдаад асуутал бараг мартчихсан байдалтай мэдэн будилсан хариу хэлж сандаргадаг байгаа. Ашгүй маргааш нь утасдаж материалыг минь өгсөн болно. Дараа нь Баянзүрх дүүрэг дээр очиж ёстой уртын урт очерт зогсдог байгаа. Ядаж байхад Дүүргийн тамгын газар нь байраа янзалж буй бололтой нэгэн жижигхэн муурын байшинд сарын аян нь зохиогдож буй бүртгэлийн тасаг нь ажиллаж байхын... Оочер дараалал ихтэй бас хүмүүс бужиигнаж байсан тул цагдаа хамгаалалтанд муурын байшингийн гадаа өвгөд эмгэд хүүхдүүд голдуу хүмүүс зогсож байлаа. Өглөө 11н цагаас 15н цаг хүртэл өдрийн цайны цагийг өнгөрөөн хүртэл тэсэн ядаж хүйтэн салхи, хайлах цасны дусаалд охинтойгоо хамт ээлжлэн зогсож байж иргэний үнэмлэхээ авахаар болсон... Төрийн байгууллагууд дээр үнэхээр мэдээлэл алга аа... Бүүр хэдэн 5н цаг гаран оочерлож байж орсон нэгэн эмгэн буруу газартаа хандаад буцаж байхыг харлаа. Мөн нэгэн эмэгтэй хүүгийнхээ хамт ганц хуудас материал дутуу байна гээд эргээд буцахыг харлаа. Бас нэгэн залуухан хархүү миний дараа зогсож байсан юм. Тэрээр бичиг баримтуудаа чадах ядахаараа бүрдүүлсэн бололтой. Материалуудыг нь дүүргийн ажилтан авч үзээд тийм тийм дутуу байна. Ингэсэн үү тэгсэн үү, торгууль энээ тэрээ гээд шилэн хамгаалалтан дээрх наасан цаасан хуудсыг зааж түүнийг бичээд ав дараа ир гэх хариу өглөө. Тэр хүү 21н настай бүүр дээр үеийн үзүүрийг нь сэтэлсэн хүчингүй болсон улаан паспорттой, цэргийн үнэмлэх ч авч үзээгүй байлаа. Түүнд дүүргийн ажилтны хэлсэн хуудсыг хуулаад бичих бал үзэг байхгүй нь мэдээж байв... Тэрээр үүдэн дээр зогсож байснаа нүдэнд нь нулимс хуран гадагшаагаа зугтаах мэт гүйсэн. Миний мэдэх хэн нэгэн бас л ийм л байдлаар зогсож байх байсан болов уу гэж бодоод туслах санаатай ардаас нь дуудтал намайг тоосонгүй юу эсвэл надаас бас зугтаасан уу бүү мэд сонсоогүй мэт түм түжигнэж цагдаа хамгаалсан хэл амтай буй хаалгаар гарчихлаа. Зохицуулалт хийж буй цагдаагаас түүнийг эргээд дуудаад өгөөч гэтэл гарчихсан бол үгүй ээ гээд халгаасангүй. Бусад хүмүүс ч гэсэн уурлаж дургүйцэв... Би түүнийг өрөвдсөөн...Чадалтайхан бөгөөд завтайхан бол түүнд туслахад бэлэн л байлаа... Үнэхээр ... магадгүй тэр залуу бичиг үсэг мэддэггүй байвал яах уу, эсвэл торгуулийн тэр мөнгө төгрөг нь байхгүй байвал яах уу... эсвэл .. гэх мэт олон асуултууд толгойд бууж ирсээн... Дээр бичсэн шиг ачаа дагуулсан настай эмгэн, хүүгээ дагуулсан эмэгтэй, тэрхүү залуу хүн шиг хүмүүс хичнээн олон байв аа... Дүүргийн ажилтны буруу биш мэт боловч тэдний буруу байгааг тэд ухамсарладаг ч болоосой... Тэд нар гаднах хаалган дээрээ холбогдох мэдээллийг наасан гэж байгаа боловч өнөөх гаднах хаалга онгойгоод тэр нь хана руу харчихаад хэн ч унших аргагүй байлаа. Дээр нь усанд нороод мөн захаасаа урагдаад хэрэг байхгүй. Наасан л болсон болохоос хэн хэрхэн унших хэрхэн бүрэн бүтэн хүртээлтэй байх талаас нь ердөө бодолцоогүй нь үнэхээр илт байлаа. Дүүргийнхэн бол мэдээллээ гаднаа хадчихсан гээд оочерлон оочерлон ундуу сундуй ууртай уцаартай иргэдийгээ хараад өөрсдийгөө их томд бодож олдошгүй ажил хийж буй мэт надад санагдсаан... Хүн гуйх гутамшиг, гуйлгах гайхамшиг гэдгийг тэндээс олж харж болно... Мөн Иргэний бүртгэл мэдээллийн улсын төвийн лавлагаа авах гэж бас уртхан оочерт оочерлосон. Оочерлохдоо гол нь биш л дээ...Мэдээлэл авах гэж нэг оочерлож мэдээллээ аваад асуудлаа зохицуулах гэж дахин дахин оочерлож байгааг харахаар үнэхээр гайхмаар... Өгөх мэдээллүүд нь тухайн үйлчилгэээ авах цонхон дээр голдуу нэг хуудас байх юм. Тэр хуудсыг унших гэж хүн болгон цонх руу дайрах юм. Ингээд оочер дайрах аян дайн эхэлчих бололтой юм билээ... Тэрхүү мэдээллээ арай өргөн нийтэд хүртээлтэй ханандаа хадчихаж болдоггүй л юм байх даа. Манай зорилго манай амжилт гэх мэт хуурамч хуудсууд уриа лоозонгуул тодоос тод томоос том бичиж сүржигнэх биш хэрэгтэй мэдээллүүдээ хэрэгтэй газар нь өлгөж хадаж байвал илүү үр дүнтэй мэт санагдсаан... Иймэрхүү байдлаар хүн болгон "КАЖДЫЙ ПО-СВОЕМУ С УМА СХОДИТ" байлаа...


Энэ удаадаа ингээд дуусгий даа аймаар урт болчихлоо.... Би ч бас ума сходит болчихож...