Цас орсон нэг бодлын сайхан байсан ч нөгөө талаар уйтгартай байлаа...
Бараг 100-аад жилийн өмнөх үед орж байсан хэмжээний цас орж рекорд тогтоолоо. Манай Монголд бол зуд гэхээр иймэрхүү байдаг даа. Өнөөдөр хурдны буюу томоохон гол замууд "давсны хүч"-ээр цасгүй байсан боловч орон нутгийн болон хот доторхи замууд хэцүүхэн талдаа өнжлөө. Хурд хэтрүүлснээс болж зам дээр эсрэг урсгалд орох, бүтэн эргэх зэргээс авахуулаад хальтиргаа, зам тээврийн ослууд нилээдгүй гарав. Өчигдөр зарим нутгуудад зөвхөн түргэн тусламж, гал, эмнэлэг, аваарын машинтай явах хүртэл хэмжээнд очиж онцгой байдал зарласан...
Ажил төрөл гэхгүй гэртээ амар тийчлэх сайхан боловч өдөржингөө гэртээ өнжих хэр байх билээ боддоо...
Манай үүгээр сонин ийм байх шив дээ...

Цас, зуд гэснээс манайд тэр тусмаа хөдөө машин унаа тэрэг гэж юу байхав. Гэрээсээ сургууль хүртлээ алхаад л.. Тэр тусмаа хүүхдүүд ямар ч цаг агаарын тохиолдолд алхаад л очдог. 1980 онд байх манай Хэнтий аймагт цасан шуурга болоод нэг байтугай хүүхдүүд цасан шуурганд уруудан төөрч, улмаар хөлдөж амь насаа алдаж байсан тохиолдол(миний санаж байгаагаар) бий. Харамсалтай шүү. Цасан шуурга шуурч байхад хүүхдээ сургууль руу явуулж байдаг эцэг эхчүүд хайхрамжгүй, тоомсоргүй, хичээл сургуульдаа явж байгаа хүүхдүүд ч гэнэн, бүр цаашлуулбал "шуурхай" мэдээлэл тараах түгээх талаар дутуу дулимаг улс юм даа бидний монголчууд. Ер нь цас ч гэлтгүй харж чадахгүй хуйларсан шороон шуурганаар ч хичээлдээ алхдаг даа. Энд болохоор цаг агаарын нөхцөл байдлаас болооп сургууль хичээллэх эсэхийг өглөөдөө ТВ-ээр зарладаг юм. Охин минь цастай, манантай, хүчтэй бороо, салхитай үед эртхэн босоод ТВ-ээ асааж хараад манайх 2 цагийн дараа нээгдэх нь, эсвэл өнөөдөр хичээллэхгүй нь "ура" гээд ор луугаа шургачихдаг. хэхэ... Тэгээд ч энд сургуулийн унаа-автобус гэж нөгөө Буянгийн Жагаагийн Улаанбаатарт давхиулаад байдаг "шар" өнгийн автобус үйлчилдэг юм... Тэр автобусаар мань хүн хэдэн оны ч билээ (1997 он) зун хөдөө орон нутгаас, голдуу баруун 5-н аймгаас малчдыг (хөдөөнийхнийг) ноолуур ноосны үнээр, бас нэгэн "үнэт цаас"-аар хуурч хэдэн хүүхдүүдийг нь "ажилчин"-д элсүүлэн зөөсөн дөө... "Үнэт цаас" гэдгийг зөвхөн алдарт Жагаа маань болон хулхидуулсан хэдэн малчид л мэдэх байх... Уг нь "амьдралтай" юм ярьдаг эр буюу монголчуудын сэтгэхүйд таарсан зүйл ярьдаг эр...

Хадуурах гэж байна... Ингээд дуусгий...